Buizenversterker

Een buizenversteker is een elektronische versterker opgebouwd rond elektronenbuizen en tranformatoren. Een buizenversterker bestaat in veel gevallen uit een voorversterker, een eindversterker en een voedinggedeelte.

De voorversterker bevat, naast aansluitingen voor apparatuur, de volumeregeling en het toonregelcircuit. De voorversterker bevat meestal 3 buizen, meestal van het type triode, om het ingangssignaal voldoende te versterken, zodat het aan de eindversterker kan worden aangeboden. In de voorversterker bevindt zich naast de volumeregeling ook het toonregelcirquit.
De eindversterker of eindtrap wordt gevormd door een fasedraaier, twee (soms wel vier) vermogens-eindbuizen meestal pentodes en de uitgangstransformator.
Het voedinggedeelte bevat een voedingstransformator en een gelijkrichter die een gelijkspanning van een ongeveer 300 – 500 volt voor de anodes van de buizen levert en een gloeispanning van 6,3 volt voor de gloeidraden van de buizen. Er zijn versterkers die om de anodespanning te maken, de wisselspanning van de voedingstransformator met een gelijkrichterbuis gelijkrichten.

De fasedraaier, meestal ook een elektronenbuis (van het type triode) zorgt ervoor dat het ingangssigaal (uit de voorversterker) aan de twee eindbuizen wordt geleverd. De ene eindbuis krijgt op zijn stuurrooster het signaal in fase aangeboden en de andere eindbuis op zijn stuurrooster het signaal in tegenfase.

Als de ene eindbuis meer stroom gaat trekken omdat de stuurspanning omhoog gaat, gaat de andere eindbuis minder stroom trekken omdat de stuurspanning omlaag gaat (tegenfase). De eindbuizen staan in serie met de in 2 helften gewikkelde primaire wikkeling van de uitgangstrafo geschakeld. Hierdoor werken de eindbuizen push-pull.

In de ene helft van de primaire wikkeling neemt de stroom toe als in de andere helft van de primaire wikkeling de stroom afneemt. Hierdoor versterken de magnetische velden elkaar wordt er een stroom geïnduceerd in de secundaire wikkeling van de uitgangstransformator.

De uitgangstrafo heeft 2 doeleinden:

De eindbuizen worden gevoed met gelijkspanning op de anodes. De hoogspanning wordt aangeleverd op de middenaftakking van de primaire wikkeling. Op het stuurrooster van de eindbuizen staat de wisselende stuurspanning afkomstig van de fasedraaier. De daardoor wisselende anode-gelijkstroom loopt door de primaire wikkelingen van trafo en geeft via de secundaire wikkeling een pure wisselstroom aan de luidsprekers af.
Impedantieaanpassing: De meestal laagohmige luidsprekers worden door de trafo op de hoogohmige eindtrap aangesloten. Een trafo kan een kleine stroom door de hoogohmige buizeneindtrap omhoog transformeren naar een grote stroom door de laagohmige luidsprekers. De secundaire wikkeling heeft meer dan een aftakking, zodat de impedantie gekozen kan worden die past bij de betreffende luidspreker(s).

Gerelateerd: