Naim HDX muziek-server

Naim komt deze zomer met de Naim HDX muziekserver, wat de kwaliteit van de allerbeste cd-spelers moet combineren met het gemak van goede mp3-spelers. Ze claimen de HDX als de “eerste audiofiele, upgradebare harddisc speler ter wereld”.

Het apparaat  gebruikt voor de opslag twee 400Gb harde schijven, waarbij er eentje als backup voor de andere werkt. De upgrade-mogelijkheid zit hem in de mogelijkheid om speciale Naim externe voedingen te gaan gebruiken, de Naim XPS of de PS555.

Naim heeft een hoge naam op te houden op het gebied van geluidskwaliteit, dus is het ondenkbaar dat dit apparaat alleen maar een standaard computer in een Naim behuizing is geworden.Van begin tot eind is er zeer veel aandacht besteed aan de kwaliteit.

Rippen van cd’s

CD’s worden naar de harde schijven gekopieerd op ‘cd-kwaliteit’ in het standaard wav formaat, met een resolutie van 16 bits/44.1kHz. Er is alles aan gedaan om deze kopie zo perfect mogelijk te maken: een speciaal loopwerk is uitgekozen, er wordt geen gebruik gemaakt van caching, en alle data wordt minimaal twee keer uitgelezen om leesfouten te voorkomen. De firmware is zodanig ontworpen dat ook cd’s met een kopieerbeveiliging (iets wat gelukkig steeds minder vaak voorkomt) goed worden uitgelezen, en dus opgeslagen kunnen worden.
NAIM heeft een interessant artikel (pdf) geschreven over de uitdagingen die je tegenkomt als je cd’s wilt kopieren naar een harde schijf.

Opslag

De gegevens worden opgeslagen op één van de twee 400Gb schijven, die iedere nacht wordt gebackuped naar de tweede schijf. Je bent (gelukkig) niet verplicht om gebruik te maken van de interne opslag. De HDX kan namelijk ook overweg met externe usb-schijven en NAS-schijven (opslag direct op het netwerk). Naim heeft het systeem succesvol getest met een database van 20.000 audio-cd’s.

Database

De Naim Extended Music Database zoekt voor alle muziek de album-details, inclusief cover-art. Het doorzoeken binnen je collectie kun je doen op allerlei parameters, zoals titel, artiest, componist, gastmuzikanten, etcetera. Dit is veel uitgebreider dan de standaard albumtitel/artiest/tracktitel informatie zoals die tot nu toe veel gebruikt werd. Naim maakt hiervoor gebruik van de uitgebreide muziekinformatie van AllMusic.com. Ook over deze functionaliteiten heeft Naim een whitepaper (pdf) gemaakt.

‘Beter dan cd’-kwaliteit uit de Naim store

De HDX ondersteunt alle gangbare formaten zonder DRM, zoals mp3, wma, aac en het flac-formaat. Het is alleen niet duidelijk of cd’s ook in één van die formaten opgeslagen kunnen worden, in plaats van het ruimte-verslindende wav formaat.
Maar de kwaliteit kan nog beter dan de zorgvuldig ge-ripte cd’s. Naim’s eigen platenlabel komt uit met 24-bits/96kHz en 24-bits/88kHz muziekdownloads, en die formaten worden daarom natuurlijk ook ondersteund door de HDX.

Bediening: afstandsbediening, touchscreen, PC, televisie, …

De HDX kan bediend worden door middel van de afstandsbediening, via het grote kleuren-touchscreen aan de voorzijde van het apparaat, of met behulp van een computermonitor en muis. En met de Naim Desktop Client kun je ook vanaf een Windows PC de HDX bedienen. Maar vanaf een pc (of wat voor computer dan ook) is de web-interface waarschijnlijk de meest praktische oplossing, omdat je dan geen stuk software nodig hebt.
De meest praktische oplossing voor de meeste mensen zal zijn met de afstandsbediening in de hand en het menu op de televisie.

Als je gewoon een cd af wilt spelen dan is dat ook mogelijk – het loopwerk is niet exclusief voor het rippen van cd’s. De muziek is niet beperkt tot de server zelf – hij kan tot zes onafhankelijke streams met het StreamNet protocol. Hiermee is het een goede basis voor een multiroom-audio syteeem.

Techniek

De HDX maakt dankbaar gebruik van de al aanwezige kennis op het gebied van digitale en analoge audio binnen Naim. Speciaal opgebouwde voedingen voor analoog en digitaal, het beperken van jitter, analoge zevende orde uitgangsfilters, geïsoleerde analoge uitgangen – ze zijn er niet onbekend mee.

Naim doet er alles aan om de traditionele problemen van PC’s met de audiokwaliteit te omzeilen. Zo heeft het audio-gedeelte een eigen voeding met ring-transformator. Dit audio-gedeelte is ook zeker niet zomaar een geluidskaart, maar is opgebouwd zoals ook de high-end cd-spelers van het merk worden gemaakt, waarbij de software-drivers door Naim zelf zijn ontwikkeld. De digitaal-naar-analoog omzetting wordt gedaan door middel van de Burr-Brown PCM1791A chip die werkt met een 24 bits/192kHz architectuur. De individuele digitale circuits worden ge-herklokt, om jitter tot een minimum te brengen.

Waar ook heel veel werk van is gemaakt is de interne temperatuur-huishouding, een heel bekend probleem bij computers in een dergelijk kleine behuizing. Ook hierbij is Naim zo aardig geweest om hun ervaringen te delen door middel van een pdf whitepaper.

De eerste audiofiele muziekserver ?

Volgens Naim is de HDX “de eerste harddisk speler die de kwaliteit behaald van de beste cd-spelers van de wereld”.

De functionaliteiten van de HDX zien er geweldig uit, en is zeker vooruitstrevend. Veel opslagruimte (waarom blijven veel fabrikanten hangen op 80 of 160Gb ?), Naim’s digitale en audio-verwerking, uitbreidbaar via usb en netwerk, innovatieve bediening met een touchscreen (maar ook op diverse andere manieren), en multiroom-mogelijkheden.

Uniek is deze combinatie niet helemaal. De Linn Klimax is een duidelijke concurrent, en die fabrikant bracht al jaren geleden de Kivor uit. In 2005 kwam McIntosh met de MS300, ook een high-end muziekserver. En een tijdje geleden werd de de Sooloos muziekserver, uitgebracht dat een hoge geluidskwaliteit combineert met een high-end touchscreen, en een complete muziekdienst eromheen.
Hopelijk zet iemand deze systemen naast elkaar voor een uitgebreide vergelijkende test.

De Naim HDX gaat waarschijnlijk € 6.000 euro kosten – een behoorlijk prijs voor een hifi-apparaat, maar een gemiddelde prijs voor een high-end cd-speler.

De los verkrijgbare upgrades voor een voeding zijn behoorlijk prijzig: een XPS2 voeding kost € 4.470, en de CD555 PS zelfs € 7.385. Natuurlijk mogen een zwaar overgedimensioneerde transformator en zeven individuele geregelde voedingen best wel wat kosten, maar een stroomvoorziening die meer kost dan het apparaat zelf zal wel hele grote verbeteringen op moeten leveren om iemand te overtuigen.