MPEG-1 Layer 3 (meestal MP3 genoemd) is een manier om geluid te comprimeren. Dit is een MPEG (Moving Picture Experts Group) standaard uit 1992, waarvan implementaties bestaan sinds 1994.
De uitvinder van het MP3-bestandsformaat is de Duitser Karlheinz Brandenburg. Hij vond het uit op aangeven van zijn promoter van zijn doctoraatsthesis.
Met MP3 is het mogelijk de hoeveelheid ruimte die nodig is voor het opslaan van audio sterk te verminderen. Dit gebeurt met name door elementen uit het geluid weg te laten, die niet door mensen worden waargenomen. Zo zijn zachte tonen onhoorbaar, als ze direct naast een luide toon gespeeld worden, en deze wordt er dan uitgefilterd. Hoe lager de bitrate/hoe kleiner het bestand, hoe meer er weggelaten wordt; de kwaliteit wordt (hoorbaar) slechter.
Ook wordt er gebruik gemaakt van ‘normale’ compressie, zodat informatie die zowel op het linker- als rechterkanaal voorkomt slechts eenmaal wordt opgeslagen (joint stereo).
MP3-compressie is lossy, dat wil zeggen dat er gegevens bij het comprimeren verloren gaan. Hierdoor kan de oorspronkelijke vorm niet meer worden teruggewonnen, alleen benaderd. Als gevolg kan een muziek-MP3-bestand bij afspelen wat verschillen van het origineel (vlakker, bijgeluiden), hoewel dat bij blinde luistertests en bij hoge bitrates met een goede encoder (zoals LAME) buitengewoon lastig aantoonbaar bleek. Dat er sprake is van verlies in kwaliteit zal in veel gevallen pas merkbaar zijn na een aaneenschakeling van encode-decode-encode-decode-stappen.
Verbeterde versies
Thomson Multimedia en het Fraunhofer instituut hebben na het grote succes van het MP3-formaat ook verschillende verbeterde versies ontwikkeld: mp3PRO en AAC. mp3PRO zou met de halve bitrate dezelfde kwaliteit bieden als MP3.
Patent
De compressie- en decompressiealgoritmen van MP3 zijn gepatenteerd door de eigenaar, het Fraunhofer instituut, en dus niet vrij beschikbaar voor commerciële producten of commercieel gebruik van de technologie. Persoonlijk gebruik van MP3-software is toegestaan. Open source-encoders en -decoders worden gedoogd.
Een patentvrij alternatief voor MP3 is Ogg Vorbis. Voor het niet-lossy comprimeren van audiobestanden wordt vaak gebruikt gemaakt van FLAC